संसारको पतन हुँदै जादा मानिसको मुस्कान हराउँछ ।
महाभारत युद्ध समाप्ति पश्चात् युधिष्ठिरलाई सोधिएको एक प्रश्नको उत्तर यस्तो थियो । "संसारको पतन हुँदै जादा मानिसको मुस्कान हराउछ।" युधिष्ठिरको वाक्य सहि साबित हुँदै त छैन? मुस्कान हराउनुको प्रमुख कारण हो मानिसले नैतिकता गुमाउनु । नैतिकहिन मानिस चाहेर पनि मुस्काउन सक्दैन । जो हास्छ त्यो बाच्छ भनाई अहिलेको पुस्ताले अनुशरण गर्न सक्दैनन। मानिस युवाअवस्स्थामै निस्कृय र निरास भएका छन।मानिस खुलेर हास्न सकिरहेको छैन। हास्छ त केवल देखावटी ! दोष यहि समाजको हो यस अर्थमा कि युवा पुस्तालाई नैतिक शिक्षा दिन सकेन। तसर्थ तनाब मुक्त समाज निर्माणमा हाम्रो सामर्थ्य पुगेन ।। समाजलाई मुस्कान दिन त परको कुरा पीडा र मानसिक तनाब दिदै बिदेश लखेटिरहेका छौ।
समाजमा एउटा द्वन्द बिधमान छ। हुने खाने र भए खाने बिचको वर्गसंघर्ष । अर्थात हुने खाने मुस्काई रहन्छ ,भए खाने चाहिँ चिन्चित भैइ चितामा पुग्छ। ठगेर खाने सधै खुशी हुन्छन ।श्रमजीवी जिवनभर चिन्तित हुन्छन । तपाई हाम्रो मुस्कान खोस्ने यो धर्ती बाहिरको हैनन। हामीलेनै जिताएर पठाएका राजनीतिक दलका शिर्शस्थ नेता नै हुन, जस्ले कैयौं पटक जनताको मुहारमा मुस्कान ल्याउछु भन्दै शासन गरे।नेतृत्वले आफ्ना परिवार अनि कार्यकर्ताको बाहेक नागरिकलाई सोच्दै सोचेनन। यस्तालाई नैतिक हराम र ठग हुन भन्दा फरक नपर्ला। जनताले गाँस काटेर तिरेको कर माथी गिद्धे दृष्टि गाडी नितिगत भ्रष्टाचार गर्छन। ठगी धन्दा गर्ने राजनीति दल मात्रै छैनन । ब्यापारी ,बैंक ,लघुबित्त,सहकारी ,हस्पिटल अनि सरकार मातहतका सेवाहरुबाट जनता यत्रतत्र सर्बत्र ठगिएका छन।
जो ब्यक्तिले आफुले पाएको जिम्मेवारी शतप्रतिशत पूरा गर्छ त्यो ब्यक्ति नैतिकवान हुन्छ। आफ्नो निजि जिवनको साटो समाज कल्याणलाई बढी महत्त्व दिनु नैतिकताको उद्देश्य हो। इमानदार ब्यक्ति ,अनुशासित ब्यक्ति, कर्मशिल ब्यक्तिलाई नैतिकवान मानिन्छ। राजनैतिक नेतृत्वमा यी गुण भएको ब्यक्ति पाउन कठिन हैन महाकठिन छ। नैतिकता गुमाएका वा भनौ नैतिक पतन भएका पात्रहरुले सोझा साझा जनता माथी शासन गरिरहेका छन। सहि गलत ,असल खराब ,राम्रो नराम्रो,लोकलाज र समाज कसैलाई मत्लब नराख्नु,नैतिक पतन हुनु हो। शास्त्रले भन्छ ,यस्ता ब्यक्ति पशु समान हुन्छन। सत्यलाई हजार तरिकाले भन्न सकिन्छ तर सत्य एउटै हुन्छ। मान्छे जति सुन्दर छ त्यति कुरुप छ। मान्छे जति बलवान् छ त्यति दुर्बल छ। हृदय जति विशाल छ त्यति नै लोभी छ।
राजनिती सफा पानी बग्ने खोला हो ढल जम्ने पोखरी होइन। सत्ताले राजनितीकर्मीमा दम्भ पैदा हुन्छ अनि शक्ति र सत्ताको अनुचित प्रयोग गर्छन। राजनीतिक परिबर्तन भए उपलब्धि नेताहरुमै सिमित भयो।आर्थिक परिबर्तनको प्रयास भए पनि नेता तथा कार्यकर्ता विभिन्न माध्यमद्वारा ठगेर बिलासी जीवन यापन गर्ने भए । ठगकै प्रसङ्गमा एउटा पौराणिक कथा छ, आशा छ पाठकबृन्दलाई रमाइलो लाग्नेछ । परापुर्बकालमा एउटा गाउँमा एक जना दृष्टिबिहिन बुढी थिईन।ती बुढी गणेशजीको परमभक्त थिईन। दृष्टि बिहिन भएता पनि गणेशको बन्दनामा ब्यस्त र मस्त रहन्थिन। भगवानको प्रतिमा अघि बसेर स्तुति ,जप ध्यान नित्य गर्नु दैनिकी थियो। बुढीको भक्ती देखेर गणेशजी प्रसन्न भए। गणेशजी सोच्न थाले , मेरो नित्य स्तुति गान गरेर पनि केही बरदान किन माग्दिनन ? केही न केही त दिनै पर्यो भनी बुढीको सामुन्ने प्रकट भए.. र भने माता तपाईं मेरो सच्चा भक्त हो। तपाईको श्रद्धा र बिश्वास ले निकै प्रसन्न भए ,के बरदान माग्नुहुन्छ म पुर्ण गरिदिन्छु। गणेशजीको कुरा सुनेर खुशी हुँदै बुढिले भनिन् - प्रभु म त हजुरको भक्त्ती र प्रेम भाव मात्र गर्छु। माग्न त मैले सोच्दै सोचिन अत : मलाई केही चाहिदैन। गणेशजी पुन: भन्छन- हे माते म प्रसन्न भएर बरदान दिन आएको हु, मैले केही न केहि दिनै पर्छ। आगे बुढी भन्न लागिन- हे सर्बेस्वर !मलाई माग्न आउदैन । यदि दिन चाहनु हुन्छ भने भोलि पाल्नु होला, म छोरा बुहारीसंग सल्लाह गरेर भन्छु। बुढिको कुरा सुने पछि भोलि आउने बाचा गरि अन्तर्ध्यान भए। बुढिको एक जना छोरा बुहारी थिए। गणेशजीको सबै कुरा सुनाइन् । छोराले बरदानमा प्रसस्त धन सम्पत्ति माग्न भने। बुहारीले सुन्दर छोरा बरदान माग्न भनिन। छोरा बुहारीको आ- आफनै मतलबको कुराले बुढी अलमलमा परिन। नजिकैको एक असल छिमेकी महिला संग सल्लाह मागिन।छिमेकीले भनिन हेर तिमिले जीवन भर दुख कष्ट भोग्यौ, धन सम्पत्ति र नाती के काम? तिम्रो दृष्टिनै छैन । यो सान्सारिक बस्तु तिम्रो लागि ब्यर्थ छ तसर्थ हेर्नको लागि दृष्टि माग। बुढी घर आईन ... सोच्न थालिन यस्तो के मागु जो छोरा बुहारी सबैको भलो होस। सोच्दा सोच्दै रात बित्यो। बिहान भयो । बाचा अनुशार गणेजी प्रकट भए।गणेशजी भन्न लागे- माता जे बरदान चाहियो माग्नुस , मेरो कृपाले सबै पुर्ण हुनेछ।यो मेरो वचन भो। गणेशजीको पावन वचन सुने पछि बुढिले भनिन - हे गणराज यदि हजुर प्रसन्न हुनुहुन्छ भने मेरो मन इच्छित बरदान दिनुहोस। म मेरो नातिले सुनको गिलासमा दूध खाएको हेर्न चाहन्छु। बुढिको चलाखीपुर्ण कुरा सुने पछि मुस्कुराउदै गणेशजी भन्छन् - माता तपाईंले त मलाई ठग्नु भयो। एउटा माग्नु भनेको थिए तपाइले त एउटामा सबै बरदान माग्नु भयो। आफ्नो लामो आयु र दृष्टि ,छोराको लागि धन सम्पत्ति बुहारीको लागि नाति। प्रसस्त धन भए पछि नातिलाई सुनको गिलासमा दूध खाएको हेर्न तपाईलाई दुई आँखा पनि दिनै पर्यो। म त ठगिए माता तै पनि सबै पुर्ण होस भनी गणेशजी अलप भए। तात्पर्य पाठक बृन्दले ठम्याउनु भयो होला।मौका पाउँदा मान्छेले भगवानलाई त ठग्न छाडदैन। हामी जस्ता भुई मान्छेलाई नेतृत्वदायी भुमिकामा बसेका हरुले उठ्नै नसक्ने गरि पातालमै धसाई सकेका छन।सामजिक र सास्कृतिक परिबर्तन कस्का लागि भयो? नेता तथा कार्यकर्ताले बुझेका छैनन, जनताले के बुझुन। समाजमा भएको बिकृती बिसङती बढेर चुलिमा पुग्या छ। कसैलाई कसैको बिस्वास छैन। सरकार नागरिकको अभिभावक हो ।सरकारले बनाएको कानुन सबैले मान्नु पर्ने हो तर जनतालाई सरकार पनि छ है भन्नेनै लादैन। एउटा न एउटा पार्टीको कार्यकर्ता , त भन्दा म के कम भन्ने छ। मानिसमा डर भन्ने चिज हुनै पर्छ नत्र समाज समाज रहदैन। अहिले सम्म समाजको अस्तित्व बचेकै धर्मले हो। भनिन्छ नि धर्मो रक्षती: रक्षित: ।राजनीति गर्ने संग इमान्दारिता चरीत्रवान र नैतिकवान गुण आवस्यक छ। सबै क्षेत्रबाट नागरिक ठग्ने धन्दा यथासक्य छिटो बन्द गरिनु पर्छ। नागरिकलाई मुस्कान सहितको सेवा प्रदान हेतु हरदम प्रयत्नरत बनौ।
२०८१/३/५
